Bizden Haberler

Yabancıların Şirket Kurma ve Çalışma İzni Alma Şartları

Yabancıların Şirket Kurma ve Çalışma İzni Alma Şartları

Yabancılar Türkiye’de Şirket Kurabilir mi?

Yabancılar Türkiye’de şirket kurabilir.Yabancı yatırımcılarla ilgili olarak Türkiye’de 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu mevcuttur. Bu kanunda genel olarak yatırım serbestisi, eşit muamele ve yabancı yatırımcının özendirilmesi esası benimsenmiştir. Hatta yabancı yatırımcılara bir takım güvenceler bile verilmiştir. Bunlara aşağıda değineceğiz.

İlk olarak şunu belirtmemiz gerekir ki Yabancıların şirket kuruluşu ve ticari faaliyetleri bahsettiğimiz 4875 sayılı yasadan sonra 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine tabi olur. Bunun haricinde 4875 sayılı Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelik düzenlemesi de mevcuttur. Son olarak 4817 sayılı ‘Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’u da burada anmamız gerekir.

Dolayısıyla yabancının kuracağı şirket bu kanun hükümlerine uyumlu olmak zorundadır. Bu nedenle yabancı yatırımcıların tecrübeli Mali Müşavir'den yardım alarak bu süreci takip etmeleri oldukça önemlidir.

Yabancılar Türkiye’de Hangi Şirketleri Kurabilir?

Türk Ticaret Kanununda çeşitli şirket türleri yer alır. Belirtmemiz gerekir ki 4875 sayılı yasanın esas aldığı eşitlik ilkesi gereğince yabancılar Türkiye’de Türklerin kurabileceği her şirket türünü kurabilir. Eski Kanun döneminde yabancılara yalnızca anonim ve limited şirket kurma izni tanınıyordu. 

Artık yabancılar bakımından şirket türü noktasında sınırlama söz konusu değildir. TTK’da yer alan her türlü şirket türü ve TBK’da yer alan adi şirket türlerinden en uygun olanı belirlenip kurulabilir. Ancak bu şirketlerin her birisi kuruluş işlemleri ve özellikleri bakımından birbirinden ciddi farklılıklar içerir.

Peki hangi ticaret şirketleri kurulabilir? Şöyle ki;

Şahıs Şirketleri	Sermaye Şirketleri
-Kollektif şirket -Komandit şirket -Adi şirket -Kooperatif şirketler	-Anonim şirket -Limited şirket -Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket

Bu şirket türlerinin ayrıntılarına burada girmiyoruz. Bunlar ayrı yazılarımızın konusudur. Öncelikle ilgili yabancının hangi şirket türünü kurmasının en doğru olacağının belirlenmesi ve bu sürecin nasıl işleyeceği konusunda gerekli planlamayı yapması gerekir.

Yabancıların Türkiye’de şirket kurma şartları ilgili şirket türüne göre değişmektedir. 

Aşağıda daha çok yabancılar için sermaye şirketi kuruluşu üzerinde duracağız ki uygulamada en uygunu sermaye şirketi açmaktır. Yazımıza yabancıların şirket kurması prosedürü ile devam ediyoruz.

Yabancıların Şirket Kuruluşu İçin Hangi Prosedür İzlenir?

Resmi başvuru işlemlerinden önce yabancıların şirket kuruluşu ile ilgili ön hazırlık yapılmalıdır. Şirket türü belirlenmeli, faaliyetin ne olacağına bağlı olarak ana sözleşme hazırlanmalı, fiziki ihtiyaçlar karşılanmalıdır.

Tüm bu sürecin mutlaka Mali Müşavir ve Avukat yardımı alınarak takip edilmesi gerekir. Çünkü yabancıların kurdukları şirketlerin yaşadıkları hukuki problemlere baktığımız zaman çoğunlukla kuruluş aşamasında yapılan hatalardan kaynaklı olduğunu görürüz.

ÖNEMLİ!: Yabancı sermayeli şirketler açısından sıkıntılar çıkarmaktadır. Esas sözleşmenin belirli görüşmeler sonucunda olaya özel olarak hazırlamak gerekmektedir.

Bu işlemler tamamlandıktan sonra izlenecek temel prosedür şu şekildedir:

YABANCILARIN ŞİRKET KURULUŞU AŞAMALARI ⇓

Müvekkil ile görüşme ve şirket esas sözleşmesinin usulüne uygun hazırlanması ↓

MERSİS üzerinden tutanak ve ana sözleşmenin gönderilmesi ↓

Evrakların düzenlenmesi ve noterlikçe onaylanması ↓

Şirketin potansiyel vergi numarası edinmesi ↓

Sermayenin belirli bir kısmının Rekabet Kurumu banka hesabına yatırılması ↓

Sermayenin belirli bir kısmının şirket banka hesabına yatırılması ve belgelenmesi ↓

Tescil işlemleri için Ticaret Sicil Müdürlüğüne başvuru ↓

Şirket ile ilgili bazı yasal defterlerin tasdik ettirilmesi ↓

Vergi dairesinden şirket kuruluş bildirisinin talep edilmesi ↓

İmza sirküleri düzenlenmesi ↓

Şirketle ilgili bazı dokümanların e-TUYS sistemine aktarılması

Bunlar yabancıların şirket kuruluşunda en temel aşamalardır.

Elbette ki ticari işleyiş ve temsilin düzgün bir şekilde sürebilmesi için başka hukuki işlemler de (KVKK uyumu gibi) yapılmalıdır. Bunlara aşağıda değineceğiz. Ancak yukarıda bahsettiğimiz işlemlere kısaca değinmekte yarar görüyoruz.

Şirket Esas Sözleşmesinin Usulüne Uygun Hazırlanması

Şirketlerin kuruluş aşamasında en önemli belgesi olan esas sözleşme şirketin amacına, iş türüne ve hedefine uygun hazırlanmalıdır. Bu aşamada şuan ki amaç, iş türü ve hedefi doğrultusunda hazırlanması gerektiği gibi hazırlanırken ilerideki muhtemel durumlar da öngörülmelidir.

Şirket esas sözleşmesinin sonradan değiştirilmesi elbet mümkündür ancak bu durum gereksiz efor, para ve zaman kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle şirketler hukuku alanında uzman bir Mali Müşavir hazırlaması yerinde olacaktır.

MERSİS Üzerinden Tutanak ve Ana Sözleşmenin Gönderilmesi:

Ticari şirketler ticaret siciline kaydedilirler. Ticaret sicili işlemleri artık online olarak MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) üzerinden yapılır. Yabancıların kurduğu şirkete bu sistem üzerinden bir numara verilir. Bu sistem sayesinde kuruluş işlemleri online olarak yapılabilmektedir.

Ancak tabii ki tüm işlemlerin online yapılması mümkün değildir. Bu süreçte ilk yapılacak olan iş şirket kuruluşuna ilişkin tutanak ve şirket için hazırlanan esas sözleşmenin sistem üzerinden Ticaret Siciline gönderilmesi olacaktır.

Şirket Belgelerinin Düzenlenmesi ve Noter Tasdiki:

İlgili Ticaret Sicil Müdürlüğüne bir takım belgelerle sicil başvurusu yapılır. Bu belgelerden Türkiye’den alınmış olanlar direkt olarak başvuru dosyasına eklenir, Türkiye dışından alınmış olanlarsa ilgili ülkeden apostil şerhi ve Türkiye’den noter onayı alması yahut düzenlendikleri Türk konsolosluğundan onay alması gerekir. Bu konunun önemli ayrıntıları için “apostil şerhi nedir” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Yabancı dildeki belgeler de yetkili terümanlar tarafından Türkçeye çevrilmeli ve noterden onaylatılmalıdır. Peki yabancıların şirket kurması için hangi belgeler gereklidir? Buna aşağıda yabancıların şirket kuruluşunda gerekli belgeler başlığı altında değindik.

Potansiyel Vergi Numarası Almak:

Potansiyel vergi numarası, şirketin Türk vatandaşı olmayan ortakları ve Türk vatandaşı olmayan yönetim kurulu üyeleri için gereklidir. İlgili vergi dairesinden alınır. Bunun alınabilmesi için şirket sermayesinin de oraya yatırılacağı bir banka hesabı açılması gerekir.

Bu konunun önemli ayrıntıları için “yabancıların banka hesabı açması” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz Vergi dairesi potansiyel vergi numarası verirken bir takım belgeler ister. Bunlara da aşağıda gerekli belgeler başlığı altında değindik.

Sermayenin Belirli Bir Yüzdesinin Rekabet Kurumu Hesabına Yatırılması:

Yabancıların şirket kuruluşu işlemlerinde bu şekilde Rekabet Kurumu hesabına para yatırma aşaması da vardır. Şirket toplam sermayesinin %0.04 kadarlık kısmı Ticaret Sicil Müdürlüğü veznesinden ödeme suretiyle Rekabet Kurumu hesabına yatırılmak durumundadır.

Kuruluş Sermayesinin En Az %25’lik Kısmının Banka Hesabına Yatırılması ve Belgelendirilmesi:

Yukarıda şirket ana sözleşmesinin hazırlanması gerektiğinden bahsettik. Bu sözleşmede şirketin kuruluş sermayesi de belirtilir. Burada taahhüt edilen sermayenin en az %25’lik kısmı tescil sürecinde, kalan kısım ise şirketin tescilinden sonraki 2 yıl içerisinde ödenmelidir.

Tabi bu kuralın istisnası limited şirketlerdir. Yabancıların limited şirket kurmasında başlangıçta sermayenin banka hesabına yatırılmış olması aranmaz. Limited şirkette tescili takip eden 2 yıl içerisinde kuruluş sermayesinin ödenmesi yeterli ve gereklidir.

Ticaret Sicil Müdürlüğüne Tescil Başvurusu Yapılması:

En önemli aşamalardan birisi tescil başvurusudur. Burada da bir takım belgelerin temin edilmesi gerekir ve bunları da aşağıda izah ettik.

Bu belgelerin temin edilmesi ve sicil aşamasının Ticaret Sicil Müdürlüğünde tamamlanmasının ardından Müdürlük, ilgili vergi dairesine ve Sosyal Güvenlik Kurumuna kendisi şirketin kurulduğuna ilişkin bilgi verir. Bu bilgi verme işleminin ardından kısa bir süre sonra vergi dairesine gidilerek vergi levhası alınmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumundan ise sosyal güvenlik numarası alınmalıdır. Şirket çalışanları için şirketin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesinden sonra ayrı ayrı başvuru yapmak gerekir.

Şirketin tescilinin ardından 10 gün içerisinde gene Ticaret Sicil Müdürlüğü, Ticaret Sicil Gazetesinde şirketin kuruluşunu ilan eder.  

Yasal Defterlerin Tasdik Ettirilmesi:

Türkiye’de ticaret şirketleri bir takım defterleri tutmak zorundadır. Bu defterlerin tasdik edilmesi, kuruluş işlemleri sırasında Ticaret Sicil Müdürlüğü çalışanları tarafından gerçekleştirilir. Bu defterler şunlardır:

	Yabancıların Şirket Kuruluşunda Zorunlu Defterler
Yevmiye Defteri	Ticari işlemlerin belgelere dayanarak kronolojik sıra ile madde madde  kaydedildiği defterdir.
Defter-i Kebir	Yevmiye defterlerine kaydedilmiş işlemleri buradan alarak sistemli şekilde hesaplara dağıtan deftere denir.
Muhasebe Envanteri	Tespit ve değerlemenin ardından neticelerin muhasebe kayıtları ile karşılaştırılması ve hesapların gerçek durumu ifade eder duruma getirilmesidir.
Hisse Defteri	Şirketin sermayesinin paylara ne şekilde bölündüğünü ve ayrıntısını gösteren defterdir.
Yönetim Toplantısı Tutanak Defteri	Yönetim kurulu toplantılarına ilişkin işlemlerin ve kararların tutulduğu şirket defterine denir.
Genel Kurul Toplantı Tutanak Defteri	Genel kurul toplantılarına ilişkin işlemlerin ve kararları tutulduğu şirket defterine denir.

Ticaret Sicil Müdürlüğünün Şirket Kuruluş Bildirisinin Takibi:

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere Ticaret Sicil Müdürlüğü, şirket kuruluşunu ilgili vergi dairesine ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirecektir.

Bunun üzerine vergi dairesince görevlendirilen vergi memuru, tespit tutanağı hazırlamak için şirket merkezine gelir. Bahsettiğimiz tespit tutanağında şirketin en az iki yetkilisinin imzası bulunmalıdır.

İmza Sirkülerinin Düzenlenmesi:

Şirketin tescil edildiği tarihte Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş personel huzurunda şirketin imza yetkilileri imza sirküleri düzenlemek durumundadır.

İmza sirküleri, şirket temsilcilerinin imza atma yetkisi olduğuna dair kendilerine ait imza örneklerinin bulunduğu belgeye denir.

Bazı Dokümanların e-TUYS Sistemine Aktarılması:  

Aslında bu biraz yabancı yatırımcıların Türkiye’deki faaliyetleri hakkında oluşturulmuş bir veritabanıdır. Bu sisteme online olarak; doğrudan yabancı yatırımlar için faaliyet bilgi formu,  doğrudan yabancı yatırımlar için sermaye bilgi formu ve doğrudan yabancı yatırımlar için hisse devri bilgi formu şeklinde 3 belge doldurularak yüklenir.

ÖNEMLİ: Böylelikle yabancılara şirket kuruşu süreci gerçekleştirilmiş olur. Belirtmemiz gerekir ki burada bahsettiklerimiz yalnızca sürecin genel bir özetidir. Normal şartlarda hukuki süreç karmaşık ve girift bir yapıya sahiptir. İstisnasız her hukuki olaya başkaca hukuki meseleler de etki eder. Bunlar somut olayın şartlarına göre değişir. Bu nedenle tecrübeli Mali Müşavirle çalışmak gerekir. Şimdi yukarıda bahsettiğimiz işlemlerde gereken belgelerin neler olduğunu izah edeceğiz.

Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşunda Gerekli Belgeler

Ticaret Sicil Müdürlüğüne ilk başvuruda bir takım belgeler gerektiğini söylemiştik. Şöyle ki;

Ticaret Sicil Müdürlüğüne İlk Başvuruda Gereken Belgeler
Belge	Özellikleri
Şirket sözleşmesi	TSM personeli ya da Noter huzurunda kurucuların tamamının imzaladığı bir asıl toplam dört nüsha
Her bir hissedarın pasaport nüshası	Yabancı ortak gerçek kişi ise gerekir, ikişer nüsha alınır.
Şirketin mevcut durumu ve imza yetkilileri hakkında faaliyet belgesi	Ortak olarak kaydedilen tüzel kişi yatırımcının ülkesindeki makam tarafından düzenlenmelidir
Tüzel kişi hissedarların kuruluş için onayını gösteren yetkili kurumsal merci kararları	Şirketin kuruluşunda herhangi bir özel koşul bulunacaksa (şirket adı, faaliyet alanı, vb.) bu koşullar kararlarda belirtilmelidir.
Tüzel kişi adına hareket edecek gerçek kişinin adı ve görevlendirmeyi içeren karar	Bir tüzel kişinin yönetim kurulu üyesi olarak görevlendirilmesi durumunda gerekir
Başvuruyu yetkili TSM ve diğer resmi yetkililer huzurunda takip edecek olan vekillere yetki sağlayan vekâletnamenin noter tasdikli nüshası	Sürecin vekaleten takip edilecek olması durumunda gerekir
İmza beyannameleri	Noter tasdikli iki nüsha olmalı
Şirket müdürlerinin nüfus cüzdanı suretleri	Noter tasdikli bir nüsha olmalı

Potansiyel vergi numarası almak için yapılan başvuruda Vergi dairesi tarafından istenen belgeler aşağıdaki gibidir:

Potansiyel Vergi Numarası Başvurusunda Gerekli Belgeler
Belge	Özellikler
Tescil talep dilekçesi	–
Ana sözleşme	Aslı olmalı
Kira sözleşmesi	Şirketin kayıtlı adresini göstermeli
Şirket adına vergi dairesine başvuruda bulunma yetkisi veren bir vekâletname	Sürecin vekil ile takip edilecek olması durumunda gerekir

Ticaret Sicil Müdürlüğüne tescil başvurusunda ise aşağıdaki belgelerin temin edilmesini gerekir:

Tescil Başvurusunda Gereken Evraklar
Belge	Özellikler
Tescil talep dilekçesi	–
Kuruluş bildirim formu	4 nüsha olmalı
Şirket sözleşmesi	Kurucuların tamamınca TSM personeli ya da noter huzurunda imzalanmış bir asıl toplam 4 nüsha olmalı
Rekabet Kurumuna ödeme belgesi	Şirket sermayesinin %0.04’ü kadar
Şirketin kurucularını temsil etmeye yetkili her bir şahıs için imza beyannameleri	Limited şirkette gereklidir, iki nüsha olmalıdır
Kuruluş beyannamesi	Aslı olmalı
Ticaret Odası tescil formu	Gerçek kişi ortak veya tüzel kişi ortak için iki farklı form gerekir
Yönetim kurulunun ortak olmayan üyelerinin yazılı beyanı	Söz konusu görevin kabulünü belirtiyor olmalıdır
Ödenmiş asgari sermaye mevduatına ilişkin banka dekontu	Taahhüt edilen sermayenin en az %25’i kadar olmalı
Ayni sermaye uzman raporu, taşınmazda takyidat olmadığına dair sicil beyanı, şerhlere ilişkin belge, taşınmaza ilişkin yazılı anlaşmalar	Herhangi bir ayni sermaye katkısı olması durumunda gereklidir

Şirketin KVKK Uyumu ve Verbis Kaydı

Kişisel verilerin korunması, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yasalaşmış ve önemsenen bir meseledir. Bu nedenle şirketler, elinde bulundurduğu kişisel verileri Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kurallarına göre korumak zorundadır.

Bu veriler müşterilerden, ortaklardan veya çalışanlardan alınmış olabilir. Ancak bu veriler yasal zeminde korunmazsa Türkiye’de çok ciddi yaptırımı olur. Bununla ilgili olarak “Kişisel Verilerin Korunması nedir” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Kişisel veri işleyen kişilere veri sorumlusu denir. Yabancıların Türkiye’de açtıkları şirketler de veri sorumlusu olur. Bunların VERBİS denilen sisteme kayıtları zorunludur. Aksi halde bunun da ciddi yaptırımları olur. Bununla ilgili olarak “VERBİS Kaydı” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Şirketin Ticari Elektronik İleti Düzenlemesine Uyumu

Türkiye’de şirketler ticari faaliyetlerinin tanımını çeşitli yollarla yapmaktadır. Bu kapsamda tüketicilere SMS, e-mail vs. yollarla tanıtım – reklam içeren ticari elektronik ileti göndermektedirler. Ancak bu işlemler de aynı kişisel verilerin korunmasında olduğu gibi “ticari elektronik iletiler” adı altında hukuki kurallara bağlıdır. 

Yabancıların Türkiye’de şirket açması durumunda ticari elektronik ileti düzenine de uyum sağlaması gerekir. Bununla ilgili olarak ‘ticari elektronik iletiler’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Şube veya İrtibat Bürosu Kuruluşu

Yabancı ticaret şirketleri veya yabancıların Türkiye’de kurduğu şirketler, ticari faaliyetlerinin genişliğinden ötürü şube açma ihtiyacı duyabilir. Şirket şubesi açmak da şirket kuruluşu kadar olmasa da oldukça ciddi ve karmaşık işlerdendir. 

Hukuki temelleri çok iyi atılmalıdır ki ileride doğacak hukuki problemlerin önüne önceden geçilebilsin. Bu konunun önemli ayrıntıları için “yabancı şirketlerin Türkiye’de şube açması” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Bununla birlikte irtibat büroları vardır. Bunlar ticari faaliyet yapmazlar ancak piyasa araştırması, tanıtım, şirket kuruluşu için ön zemin hazırlama vs. faaliyetler yaparlar. Yabancıların somut olayın ihtiyaçlarına göre irtibat bürosu kurması da gerekebilir. Bununla ilgili olarak “yabancı şirketlerin Türkiye’de irtibat bürosu kurması” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurmasının Avantajları

Yabancı yatırımcılar artık Türkiye’de hem Türk şirketlerle eşit muamele görmekte hem de bazı noktada daha üstün haklara sahip olmaktadır. Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu madde 3 düzenlemesi gereğince; 

• Doğrudan yabancı yatırımların kamulaştırılması veya devletleştirilmesi sınırlandırılmıştır. 
• Ayrıca Türkiye’de elde ettikleri kar ve diğer bazı gelirleri yurt dışına serbest şekilde transfer edebilme güvencesine sahiptirler. 
• Bununla birlikte Türkiye’de şirket açacak yabancılar, olası hukuki problemlerden ötürü milli veya uluslararası tahkim ile diğer uyuşmazlık çözüm yollarına başvurma imkanına sahiptirler. 
• Yabancı personel istihdamı bakımından da çalışma izni kolaylığı bu şirketlere sağlanır. 
• Nakit dışı sermayelerinin tespitinde uluslararası değer kuruluşlarının raporları esas alınır. 
• Yukarıda da bahsettiğimiz üzere irtibat bürosu ve şube açma imkanları da vardır. 
• Bunun haricinde bir takım vergisel avantajlar vardır ki bunlara aşağıda değineceğiz.
• Son olarak Türkiye yabancı yatırımcıların haklarını koruyan bir çok uluslararası anlaşmaya taraftır.

Görüldüğü üzere yabancı yatırımcılar bir çok hukuki ve ticari güvenceye sahiptir. Ancak bir şirketin hukuki altyapısı düzgün oluşturulmazsa bu avantajların hiçbir anlamı kalmaz. Dolayısıyla yabancıların şirket kuruluşu işlemleri tecrübeli Mali Müşavir tarafından yapılmalıdır.

Yabancıların Vergi Yükümlülüğü

Türkiye’de sermaye şirketleri kurumlar vergisi (yüzde 22) ödemekle mükelleftir. Bununla birlikte şahısların yıl içerisinde elde ettikleri kazanç ve iratlardan ötürü gelir vergisi (artan oranlı 15, 22, 35, 40) yükümlülüğü doğar. Türkiye’de ikamet eden kişiler veya merkezi Türkiye’de bulunan şirketler ise yurtdışından elde ettikleri gelir üzerinden vergilendirildiklerini de söyleyebiliriz. 

Bunlara ek olarak somut olaya göre değişen katma değer vergisi (KDV), özel tüketim vergisi (ÖTV) ve damga vergisi söz konusu olacaktır. Şirket ortaklarının kar dağılımı yapıldığı zaman bunun üzerinden de vergi kesintisi yapılır.

Tabi bunların haricinde şirket veya şahıslar için vergi muafiyeti, istisnalardan yararlanma veya vergi teşviği de söz konusu olabilir.Çifte vergilendirmenin önüne geçmek adına uluslararası anlaşmalar ve yerli mevzuat düzenlemeleri vardır.

Türkiye’de Şirket Kuracak Yabancıların Dikkat Etmesi Gerekenler

Yukarıda yabancılara şirket kuruluşu sürecini genel olarak izah etmeye çalıştık, yabancıların Türkiye’de şirket kurma şartlarına değindik. Belirtmemiz gerekir ki hiçbir somut olay bu kadar yalın değildir. Her yabancı için halledilmesi gereken başka hukuki meseleler olabilir. 

İlgili şirket türü için idari talepler ve mevzuat sürekli değişir. Dolayısıyla yabancıların şirket kurması sürecinde muhakkak hukuki yardım alması gerekir. Bu süreçte yapılacak hatalı yahut ihmali işlemler ileride önemli problemlere yol açar. 

Kısa vadede uyulmamasında sorun görünmeyen veya yük olarak görülen yükümlülükler hukuka uygun şekilde uygulandığı zaman uzun vadede hukuki koruma sağlar. Dolayısıyla bu sürecin en ufak ayrıntısına bile önem vermeli, şirketin hukuki temelleri iyi atılmalıdır. 

Yabancı sermayeli şirketler için çalışma izni uygulamaları 4875 numaralı Doğrudan Yabancı Yatırım Kanunu kapsamında değil, 4817 numaralı Yabancıların Çalışma İzni Kanunu’nda düzenlenmiştir.

Yönetimde ve çalışma amaçları  yetkisi olmadan sadece sermaye ortağı olan kişiler , 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzni Kanunu’nun da amacı “iş” olarak belirleyemez. Bununla beraber, şirketin operasyonlarında aktif olarak rol alan iş ortaklarının çalışma izni almaları gereklidir. Bir yabancı iş ortağı olarak çalışma izni yapabilmek için, işverenler tarafından sağlanması gereken uygunluk kriterlerine ek olarak, yabancı iş ortağının sermaye hissesi toplam sermayenin %20’sinden az olamaz ve en az 40.000 TL olmalıdır.

Yabancı iş ortağı çalışma izni başvurularında, yabancı çalışan kota sistemi son altı ay içinde bir yıllık çalışma izni sağlanmışsa gereklidir. Bu sebeple, yabancı iş ortaklarının iş yerinde 5 Türk tam zamanlı çalışan kriterini ilk başvuruda sağlamaları gerekmemektedir

Yeni kanuna göre anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyelerine ve limited şirketlerin şirket yetkilisi olmayan diğer yabancı ortaklarına çalışma izni alma zorunluluğu kaldırılmıştır. 

Yabancılar ülkemizde %100 hisse sahibi olarak şirket kurabilir, devralabilir veya %40 hisseden az olmamak şartı ile (çalışma izni için) şirketlere ortak olabilirler.

Şirket yeni kurulmuş ise 100 bin tl ödenmiş sermayesi olması yeterlidir, ilk altı ay içinde 5 Türk vatandaşı çalıştırılması zorunlu değildir. Lakin şirket kuruluşundan itibaren altı ayın dolmasına müteakip, 5 adet Türk vatandaşı çalıştırmak zorundadır, 5 adet Türk vatandaşı çalıştırmayan şirketin yabancı ortağı için, uzatma başvurusu bakanlık tarafından ret edilir.

Şirket kurulumun tarihinin 6 aydan fazla olması durumunda ise kurulmuş ve yabancı ortağı olan şirketin çalışma izni alabilmesi için ödenmiş sermayesinin en az 100 bin tl olması gerekmektedir ve 5 Türk çalıştırması gereklidir. Ödenmiş sermayenin 100 bin tl olmaması durumunda ise geçmiş dönem cirolarının 800 bin tl ve üzeri olması gerekmektedir.

Şirket müdürü yabancı uyruklu ise o kişinin çalışma izni alması zorunludur.

Yabancı ortağın, Türkiye de geçerli bir ikamet tezkeresi bulunması durumunda yurt içinden, ikamet tezkeresi olmaması durumunda vatandaşı olduğu ülkenin Türk büyükelçiliği aracılığıyla çalışma izni müracaatı yapılır.

Suriye vatandaşları, Suudi Arabistan, Lübnan ve Kuveyt deki Türk büyükelçilikleri vasıtasıyla Yurt dışı çalışma izni başvurusu için gerekli olan referans numaralarını alabilirler.

En çok dikkat edilmesi gereken konulardan birisi de, birinci senenin sonunda yapılan çalışma izni uzatma başvurularında, şirketin, SGK, VERGİ, BAĞKUR borcu bulunmaması veya yapılandırılmış olması gerekmektedir.

Yabancı ortaklı şirketlerin ödenmiş sermayeleri 100 bin tl nin altına olamaz, yeni açılmış yabancı ortaklı şirketlerde ilk altı ay beş sigortalı Türk çalışan şartı aranmamaktadır. Kuruluş tarihi altı ayı geçmiş yabancı ortaklı şirketlerde, yabancı ortağın çalışma izni alabilmesi için beş sigortalı Türk personelin çalışması gerekmektedir, bu kriter istisna uygulamasına tabii değildir. Yabancı şirket ortağının, şirketin ödenmiş sermayesinin 100 bin tl olması durumda en %40 hisse sahibi olması gerekmektedir, ödenmiş sermaye 200 bin tl ve üzerinde olması durumunda ise %20 hisse sahibi olması yeterlidir, %20 den az hisse sahibi olan yabancı ortaklar çalışma izni alamazlar.

Şirket ortağı çalışma izni yurt içi başvurularında istenilen bilgi ve belgeler

• Başvuru dilekçesi
• Ticaret Odası’ndan alınmış Faaliyet Belgesi
• Son yıla ait vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Ticaret Sicil Gazetesi
• Vekâletname

Yabancı ortaktan İstenen Belgeler;

• İkamet tezkeresi(En az 6 aylık)
• Kimlik bilgilerini gösteren pasaport sureti
• Noter onaylı ve Türkçe tercümeli diploma veya mezuniyet belgesi
• 1 adet fotoğraf

Yabancı ortaktan istenilen bilgiler ;

• İşyeri SGK numarası
• Yabancının telefon numarası
• Yabancının medeni hali
• Yabancının yurtdışı ikamet adresi
• Yabancının yurtiçi ikamet adresi

Yabancı şirket ortağı yurt dışı başvurusunda istenilen bilgi ve belgeler

Konsolosluk başvurusu;

• Konsolosluk başvuru dilekçesi
• Belirli Süreli İş sözleşmesi
• Sabıka kağıdı
• Doğum belgesi
• Ticaret sicil gazetesi
• Vergi Levhası
• İmza Sirküleri

Bakanlık Başvurusu

• Başvuru Dilekçesi
• Ticaret Odası’ndan alınmış faaliyet belgesi
• Son yıla ait vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Ticaret Sicil Gazetesi
• Vekâletname

Yabancıdan İstenen Belgeler;

• Kimlik bilgilerini gösteren pasaport sureti
• Noter onaylı ve Türkçe tercümeli diploma veya mezuniyet belgesi
• 1 adet fotoğraf

İlk başvuruda çalışma izinler bir senelik olarak verilmektedir, birinci senenin dolmasına iki ay kala uzatma başvurusu yapılması gerekmektedir. Uzatma başvurularında şirketin, vergi, SGK, Bağkur borçlarının bulunmaması, prim ödemelerin tam olarak gösterilmiş olması gerekmektedir